Τιμώντας τα 200 χρόνια από την  Ελληνική Επανάσταση, το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ) (Προπτυχιακό πρόγραμμα «Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό» & Μεταπτυχιακό πρόγραμμα «ΠΝΥΚΑ: Πολιτική Ιστορία, Θεωρία και Πράξη») και ο Αιγεύς – Εταιρεία Αιγαιακής Προϊστορίας διοργανώνουν την τηλεδιάλεξη:

«Στου τάφου απάνω το θυρί, στο γείσο του γρανίτη, μες στο λιθένιο τρίγωνο βγαίνει μικρή βαλανιδιά». Το άγνωστο και συναρπαστικό χρονικό της έρευνας στον Θησαυρό του Ατρέα, πριν και μετά την Ελληνική Επανάσταση.

με ομιλητές τον Δρα Νεκτάριο Καραδήμα (Πανεπιστήμιο Κρήτης) και τον Δρα Κωνσταντίνο Πασχαλίδη (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά στις 11 Μαΐου 2021 στις 19:00 και θα μεταδοθεί μέσω των εργαλείων τηλεκπαίδευσης του ΑΠΚΥ στον εξής σύνδεσμο:  https://bit.ly/3twPVfB

Κατά τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης και μολονότι είχαν περάσει περίπου τρεις χιλιετίες από την ανέγερσή του, ο Θησαυρός του Ατρέα παρέμενε ακέραιος και εντυπωσιακός, προκαλώντας στους επισκέπτες του απεριόριστο δέος και θαυμασμό. Η παρούσα διάλεξη φιλοδοξεί να ξεδιπλώσει την συναρπαστική και εν πολλοίς άγνωστη ιστορία της πρώιμης έρευνας στο διάσημο μνημείο, που ήταν γνωστό και ως Τάφος του Αγαμέμνονα και συνυφασμένο για αιώνες με παραδόσεις, μύθους και μεγάλες προσδοκίες.

Η διάλεξη αρθρώνεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος ο Νεκτάριος Καραδήμας αφηγείται την ιστορία του Θησαυρού του Ατρέα από τον Παυσανία μέχρι και την περίοδο λίγο πριν από την ανασκαφή του Παναγιώτη Σταματάκη το 1878. Παρουσιάζονται οι πρώτοι περιηγητές και οι πρώτες σχεδιαστικές αποτυπώσεις του μνημείου κατά την προεπαναστατική περίοδο. Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στις άγνωστες ανασκαφές του Λόρδου Έλγιν το 1802 και του Βελή πασά, γιου του Αλή πασά, το 1810, καθώς και στην σχεδόν μυθιστορηματική μοίρα των ευρημάτων που βρέθηκαν σε αυτές. Η αφή­γηση ακολουθεί την τύχη του μνημείου στα δύσκολα χρόνια της Ελληνικής Επα­νάστασης, όταν ο Θησαυρός του Ατρέα αποτελούσε τόπο ανάπαυλας για ξένους φι­λέλληνες κι εθελοντές του αγώνα, και φτάνει ως τα πρώτα χρόνια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, όταν ο Θησαυρός συνέχιζε να παραμένει αγαπητός τόπος προ­σέλευσης.

Στο δεύτερο μέρος της διάλεξης, ο Κωνσταντίνος Πασχαλίδης παρουσιάζει την πρώτη συστηματική έρευνα στον Θησαυρό του Ατρέα από τον Παναγιώτη Σταματάκη τον χειμώνα του 1878, καθώς και τις έρευνες του διευθυντή της Βρετανικής Σχολής Alan Wace κατά τα έτη 1920-21 και 1939. Παρουσιάζεται για πρώτη φορά το χειρόγραφο ημερολόγιο του Έλληνα ανασκαφέα με τους πολύτιμους προβληματισμούς και το παράρτημα των σχεδιασμάτων και των σημειώσεών του, που φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολο­γικό Μουσείο. Ξεδιπλώνεται το σύνολο των εκατοντάδων λίθινων θραυσμάτων από τον ανάγλυφο διάκοσμο της πρόσοψης του μνημείου, καθώς και τα κατάλοιπα των κτερισμάτων, που παρέμεναν για 130 χρόνια ως επί το πλείστον άγνωστα και ασφα­λή στις αποθήκες του Μουσείου. Τέλος, επιχειρείται η εκ νέου εξέταση της χρονο­λόγησης, της χρήσης και του είδους των ταφών, της οριστικής σύλησης, της πιθανο­λογούμενης μετατροπής του μνημείου σε χώρο λατρείας, καθώς και της ανάδειξής του σε πόλο έλξης για αναρίθμητους περιηγητές της ύστερης αρχαιότητας.

Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στην ελληνική γλώσσα, ενώ η παρουσίαση θα είναι με αγγλικούς υπότιτλους.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΟΜΙΛΗΤΩΝ:

Ο Νεκτάριος Καραδήμας σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στην Αγγλία, ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ). Το 2009 μαζί με άλλους αρχαιολόγους ίδρυσε την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Αιγεύς - Εταιρεία Αιγαιακής Προϊστορίας, της οποίας είναι μέχρι σήμερα διαχειριστής. Έχει διδάξει προϊστορική αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Έχει συμμετάσχει σε πλήθος ανασκαφών και επιφανειακών ερευνών, ενώ την τελευταία δεκαετία συμμε­τέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα του Αγίου Βασιλείου Ξηροκαμπίου Λακωνίας, υπό τη διεύθυνση της Επίτιμης Προϊσταμένης Αρχαιοτήτων Α. Βασιλογάμβρου και υπό την αιγίδα της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας. Την περίοδο αυτή εκπονεί στο Πανεπιστήμιο Κρήτης τριετές μεταδιδακτορικό πρόγραμμα.

Ο Κώστας Πασχαλίδης γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα. Σπούδασε Ιστορία στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και κατόπιν Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, απ’ όπου έλα­βε τον τίτλο του διδάκτορα Προϊστορικής Αρχαιολογίας. Τα τελευταία 29 χρόνια συμμετέχει σε δεκάδες αρχαιολογικά προγράμματα ανασκαφών και τεκμηρίωσης ευρη­μάτων στην Ελλάδα και στην Ιορδανία. Είναι μόνιμο μέλος της ανασκαφής και της μελέτης των ευρημάτων του μυκηναϊκού οικισμού στη Μυγδαλιά Πετρωτού Πατρών. Από το 2002 εργάζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ως επιμελητής της Συλλο­γής Προϊστορικών, Αιγυπτιακών, Κυπριακών και Ανατολικών Αρχαιοτήτων. Aπό το 2012 υπηρετεί ως Γραμματέας στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδας. Έχει δημοσιεύσει δύο μονογραφίες και έχει συνθέσει περί τα τριάντα επιστημονικά άρθρα, που πραγματεύονται ποικίλα θέματα του κρη­τομυκηναϊκού κόσμου, καθώς και ζητήματα αρχειακής έρευνας σχετικά με την ιστο­ρία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Το θέμα της διάλεξής του προέρχεται από την τελευταία του έρευνα που είναι σε εξέλιξη.