Το κλασικό έργο του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ «Με το ίδιο μέτρο» κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Στιγμή (Αθήνα) σε νέα μετάφραση, σημειώσεις και επίμετρο του Βάιου Λιαπή, Καθηγητή στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Θεατρικές Σπουδές» του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΑΠΚΥ).
Το «Με το ίδιο μέτρο» του Σαίξπηρ είναι το πρώτο θεατρικό έργο που ασχολείται σοβαρά με ό,τι σήμερα ονομάζουμε σεξουαλική παρενόχληση. Παράλληλα, το έργο θίγει και τα συναφή θέματα της κατάχρησης εξουσίας, της πολιτικής αυθαιρεσίας και της πατριαρχικής ηγεμονίας. Τα πρόσωπα του δράματος ενσαρκώνουν ένα ευρύ φάσμα μορφών πολιτικής συμπεριφοράς, με κεντρικό άξονα τον προβληματισμό γύρω από τον νόμο, την εφαρμογή του και τη σημασία της επιείκειας και του ελέους.
Ο Άγγελος, που ασκεί καθήκοντα κυβερνήτη στη Βιέννη όσο απουσιάζει ο Δούκας της πόλης, εννοεί να εφαρμόσει με απόλυτη αυστηρότητα τους περί ηθικής νόμους, που είχαν περιπέσει σε αχρησία. Έτσι, καταδικάζει σε θάνατο τον νεαρό Κλαύδιο, επειδή είχε προγαμιαίες σχέσεις με τη μνηστή του. Όταν όμως η αδελφή του Κλαύδιου, η νεαρή και όμορφη Ισαβέλλα, έρχεται να ζητήσει επιείκεια για λογαριασμό του αδελφού της, ο Άγγελος την εκβιάζει, ζητώντας της να του δοθεί, με αντάλλαγμα τη ζωή του Κλαύδιου.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το έργο:
ΑΓΓΕΛΟΣ
Καὶ πές μου, ποιός θὰ σὲ πιστέψει, Ἰσαβέλλα;
Τὸ ἄσπιλο ὄνομα, ὁ ἀσκητικός μου βίος,
οἱ διαβεβαιώσεις μου ἐνάντιά σου
κι ἡ θέση μου στὸ κράτος τόσο θὰ βαρύνουν
ἐνάντια στὶς κατηγορίες σου, ποὺ στὸ τέλος
μὲς στοὺς ἰσχυρισμούς σου θὰ πνιγεῖς τοὺς ἴδιους,
τὴ δυσωδία τῆς συκοφαντίας σκορπώντας.
Ξεκίνησα· καὶ ἀχαλίνωτους θ’ ἀφήσω
τώρα τοὺς πόθους μου. Ἐσὺ κοίτα νὰ ταιριάξεις
τὴ συγκατάθεσή σου στὶς δικές μου ὀρέξεις·
βάλε τὰ νάζια σου στὴν ἄκρη καὶ τὶς φλυαρίες
καὶ τὶς ντροπές σου, ποὺ καμώνονται πὼς διώχνουν
ὅ,τι στ’ ἀλήθεια ἐπιθυμοῦν, καὶ θὰ γλιτώσεις
τὸν ἀδερφό σου, ἂν μοῦ δώσεις τὸ κορμί σου.
Διαφορετικά, τὸν περιμένει ἐκεῖνον
ὄχι μονάχα θάνατος, μὰ ἡ καρδιά σου
ἡ ἄσπλαχνη σκληρὰ θὰ τὸν καταδικάσει
σ’ ἕνα μαρτύριο ποὺ τελειωμὸ δὲν θά ’χει.
Ἀπάντησέ μου ὣς αὔριο, εἰδαλλιῶς ὁ πόθος
ποὺ ἔχω τώρα γιὰ ὁδηγό μου θὰ μὲ κάμει
νὰ τοῦ φερθῶ σὰν τύραννος. Ὅσο γιὰ σένα,
ὅ,τι κι ἂν πεῖς, βαρύτερο τὸ ψέμα τὸ δικό μου
θὰ εἶναι ἀπ’ τὴν ἀλήθεια σου στὴ ζυγαριὰ τοῦ νόμου.
Ο Βάιος Λιαπής είναι Καθηγητής στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Θεατρικές Σπουδές» του ΑΠΚΥ. Σπούδασε κλασική φιλολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Γλασκώβης. Έχει διατελέσει μέλος του Institute for Advanced Study (Princeton), επισκέπτης καθηγητής στην École Normale Supérieure (Παρίσι), καθώς και υπότροφος διαφόρων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Έχει σημαντικό ερευνητικό, συγγραφικό και μεταφραστικό έργο πάνω στην αρχαία ελληνική γραμματεία, το αρχαίο δράμα, την τραγωδία του 5ου και του 4ου αιώνα π.Χ., την αρχαία ελληνική σοφιολογική γραμματεία, την αρχαία ελληνική θρησκεία, την επιβίωση της αρχαίας τραγωδίας στους νεότερους χρόνους κ.ά. Το 2018 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Απόδοσης Έργου της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στα Νέα Ελληνικά για τη μετάφραση του Κύκλωπα του Ευριπίδη (εκδόσεις Κίχλη, 2016).
