ΒΙΗ621: Παγκόσμια Βιοηθική

Η Θεματική Ενότητα «Παγκόσμια Βιοηθική» έχει ως στόχο να εισάγει τις/τους φοι­τήτριες/-η­τές στην προβληματική μιας παγκόσμιας βιοηθικής. Καθώς δεν είναι κοινά αποδεκτό τι εννοείται υπό τον όρο «Παγκόσμια Βιοηθική», αρχικά παρουσιάζονται οι διάφορες έννοιες και το περιεχόμενο που απο­δί­δε­ται σ’ αυτόν. Κατά την επικρατούσα θεώρηση, ως Παγκόσμια Βιοηθική νοείται μια παγκόσμια βιοηθική, που ακο­λουθεί κοινές ηθικές αρχές και αξίες, με σκοπό την από κοι­νού ηθική αξιο­λό­γη­ση των βιοηθικών ζητη­μά­των και ακολούθως και την πολι­τική διευ­θέ­τη­ση των τρόπων εφαρ­μο­γής τους. Αυτή κρίνεται σήμερα ως απαραίτητη για τρεις κυρίως λόγους: Πρώτον, γιατί οι βιοηθικοί προβληματισμοί είναι κοινοί, έχουν πα­γκό­σμιο χαρακτήρα και οι επιπτώσεις τους αφορούν σε όλη την ανθρωπότητα. Δεύτερον, γιατί απαι­τεί­ται από τις ανάγκες της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας και αγοράς, αφού τα θέματα δεν αντι­με­τω­πίζονται εύκολα σε τοπικό επίπεδο. Ο ιατρικός τουρισμός, το εμπό­ριο οργάνων, η απειλή της βιο­τρο­μο­κρα­τίας, οι κλινικές δοκιμές πολυεθνικών φαρμακευτικών εται­ρει­ών σε αναπτυσσόμενες χώρες απο­τε­λούν σύγχρονα φαινόμενα που μαρτυρούν ότι απαιτείται αντι­με­τώ­πιση σε υπερεθνικό και, ει δυνατόν, σε πα­γκό­σμιο επίπεδο. Και τρίτον, γιατί μεγάλα προβλήματα, όπως είναι η πείνα, ο υποσιτισμός, οι πανδημίες και η κλιματική αλλαγή, που άπτονται και του ενδιαφέροντος της βιο­ηθικής, αντιμετωπίζονται αποτε­λε­σμα­τι­κά μόνο με μακροχρόνια στρατηγική και τη συνεργασία όλων. Τα κοινά προβλήματα απαι­τούν διάλογο, συνεννόηση, συμβιβασμούς και συ­ντονισμό των προσπαθειών, ώστε να βρεθούν και να εφαρ­μο­στούν κοινές λύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το κεντρικό ερώτημα που αφορά σε κάθε συζήτηση για μια παγκόσμια βιοηθική είναι αν αυτή είναι εφικτή και εφαρμόσιμη ή αν αποτελεί ουτοπία, καθώς στον σύγχρονο κόσμο επικρατεί ηθική ποι­κιλο­μορφία, η οποία ερείδεται στις ποικίλες θρησκευτικές πεποιθήσεις, φιλοσοφικές αντιλήψεις και πολι­τι­στικές παραδόσεις. Η διερεύνηση του ερωτήματος γίνεται παρουσιάζοντας τις αρχές της βιοηθικής και ανα­πτύσ­σοντας τον ηθικό προβληματισμό στα σημαντικότερα θέματα της βιοηθικής, όπως είναι η έκ­τρω­ση, οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, η κλωνοποίηση, η μεταμόσχευση οργάνων, ο γενετικός σχε­διασμός του εμβρύου και η ευθανασία, ώστε να διαφανεί αν υφίστανται περιθώρια συναίνεσης και σύ­γκλι­σης των απόψεων στο πλαίσιο μια παγκόσμιας βιοηθικής.